Orang-oetans in Tanjung Puting National Park – Kalimantan

Voor Van Verre reisde ik in september naar Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo. Tijdens mijn reis bracht ik drie nachten door op een traditionele houseboat, ook wel een “klotok” genoemd. We voeren door het Tanjung Puting National Park, omringd door dichte jungle en het rustige leven langs de rivier. Tijdens deze tocht bezocht ik meerdere voederplateaus waar orang-oetans werden gevoerd. Wat was dit een bijzondere manier om de natuur en cultuur van Kalimantan te ervaren! In deze blog neem ik je mee op deze driedaagse boottocht.

Overnachten op een houseboat

Bij aankomst op de luchthaven van Pangkalan Bun ontmoette ik meteen mijn gids, die mij de komende dagen zou begeleiden. Al snel vertrekken we naar Kumai, een ritje van ongeveer een half uur. In de haven maak ik kennis met de bemanning van de drijvende accommodatie waar ik de komende drie nachten zal verblijven. De crew bestaat uit een vriendelijke kapitein, een assistent en een chef-kok. Hoewel ze slechts een paar woorden Engels spreken, maakt mijn Engelssprekende gids, die alles in het Bahasa vertaalt, de communicatie een stuk makkelijker.

De houseboats bij Tanjung Puting zijn stuk voor stuk uniek, elke kapitein heeft zijn eigen schip. In de basis zijn de boten vergelijkbaar: ze hebben twee verdiepingen. Beneden bevindt zich het kapiteinshok, de slaapruimte voor de bemanning en gids, en een compacte keuken waar de maaltijden worden bereid. Achterop is een eenvoudig badkamertje met een westers toilet en een koude douche. Op het bovendek is een open ruimte met een tafel en stoelen, en matrassen om te relaxen. Zelf had ik een heerlijke zitzak waar ik mij lekker in nestelde tijdens het zoeken naar orang-oetans.

De houseboot vaart voornamelijk overdag, van het ene orang-oetan voederplateau naar het andere. ’s Nachts blijft de boot stilliggen; de luiken worden dichtgedaan voor privacy en er wordt een klamboe om de matrassen heen gedaan. Hoe bijzonder is het om ’s morgens vroeg, bij zonsopgang, wakker te worden en te luisteren naar de geluiden van de jungle?

Wildlife in het Tanjung Puting National Park

Tanjung Puting National Park is een natuurreservaat waar de vegetatie varieert van mangroven en wetlands tot bossen en tropisch regenwoud. Het park speelt een belangrijke rol als rehabilitatiecentrum voor orang-oetans, waar deze dieren worden voorbereid op een leven in de vrije natuur. Er zijn drie voederplekken in het park waar de orang-oetans dagelijks bananen krijgen: Tanjung Harapan, Pondok Tanggui en Camp Leakey. Dit is nodig omdat er in de omgeving onvoldoende natuurlijk voedsel, zoals fruit, noten en zaden, beschikbaar is.

In Tanjung Puting National Park is de orang-oetan een van de meest opvallende bewoners. Deze mensapen zijn hier uitgezet om in het wild te leven. Maar het park biedt nog veel meer wildlife. In de bomen slingeren makaken en gibbons, terwijl je tussen de takken ook spinnen en slangen kunt ontdekken. Een bijzondere verschijning is de neusaap, een aap die alleen in de regenwouden van Borneo voorkomt. Met zijn roodbruine vacht, opvallend grote neus en ronde buik is deze aap een unieke verschijning. Kijk ook regelmatig omhoog, waar kleurrijke vogelsoorten zoals de blauw-gele ijsvogel en de neushoornvogel door de lucht vliegen. Ook in het water heb je kans om dieren te zien, zoals de zoetwaterkrokodil, varanen en otters.

Orang-oetans aanschouwen bij diverse voederplateaus

De drie voederplaatsen liggen verspreid over het park. Elk voederplateau ziet er ongeveer hetzelfde uit: er staan bankjes voor bezoekers, een hek en op ongeveer vijf meter afstand een houten voederplateau waar de orang-oetans gevoederd worden. Terwijl de ranger fruit en ander lekkers aanbiedt, hangt er een stilte; je hoort alleen de apen die de bananen naar binnen werken.

Let op: de voedertijden verschillen per locatie.

Tanjung Harapan

De eerste locatie, Tanjung Harapan, bereik je na een boottocht van 2 tot 2,5 uur vanuit de haven van Kumai. Hier vindt het voeren dagelijks plaats om 15:00 uur. Wij vertrokken al vroeg, waardoor ik het geluk had het voeren mee te kunnen maken. Wat was het fascinerend om te zien hoe de orang-oetans rustig plaatsnamen en snel de bananen naar binnen werkten. Ze wisselen elkaar af tijdens het voeden.

Omdat ik drie nachten op de houseboat verbleef, stond op de tweede dag een bezoek aan Camp Leakey, de derde voederplaats, op het programma. Bij een kortere tocht van twee nachten worden de voederplaatsen vaak gecombineerd op één dag.

Camp Leakey

Op dag twee kon ik rustig opstarten. Onze kapitein liet bewust andere boten passeren voordat we vertrokken. Hierdoor was het erg kalm op het water en konden we veel wildlife spotten. We zagen krokodillen, varanen en groepen neusapen. Halverwege de middag bereikten we voederplaats 3, Camp Leakey. Dit is het verste plateau en ligt op zo’n 6 uur varen vanaf het begin van het park. Door de overvloed aan natuurlijk voedsel in dit gebied is de kans om orang-oetans te zien hier kleiner. Toch had ik geluk: ik zag enkele orang-oetans en zelfs een gibbon door de bomen slingeren!

Pondok Tanggui

De volgende dag vertrokken we vroeg naar Pondok Tanggui, de tweede voederplaats waar je orang-oetans kunt spotten. Het blijft bijzonder om deze prachtige dieren te zien, ik bleef maar gefascineerd kijken hoe ze zich rustig voortbewogen en genoten van het aangeboden voedsel.

Op de laatste ochtend word je wakker midden in de jungle. Terwijl de zon langzaam opkomt en de geluiden van de natuur langzaam op gang komen, geniet je van een laatste ontbijt aan boord. Daarna vaar je in rustig tempo terug naar de haven van Kumai, waar je afscheid neemt van de vriendelijke crew die deze bijzondere reis mogelijk heeft gemaakt.

Samengevat was het een bijzondere ervaring om een paar dagen op een houseboat in Tanjung Puting door te brengen. De vroege ochtenden, het ontwaken met de zonsopgang, het constante gezelschap van de junglegeluiden en natuurlijk het aanschouwen van de orang-oetans. Dit was een onvergetelijke ervaring!

Wil jij ook orang-oetans en ander wildlife zien in Tanjung Puting National Park? Neem contact met mij op en ik help je graag bij het samenstellen van je rondreis naar Indonesië.