Mijn bezoek aan Sepilok op Borneo

Orang-oetans in Sepilok

Tijdens een reis naar Borneo, wil je natuurlijk zo veel mogelijk dieren in het wild spotten. En dan zit je goed op Sabah. Van apen tot beren en olifanten, een kleurrijke onderwaterwereld en tropische vogels. De belangrijkste drijfveer om naar Sabah te gaan is voor veel reizigers het zien van orang-oetans. Ze leven alleen nog maar op het Indonesische Sumatra en op Borneo. Het mooiste is natuurlijk om de dieren in het wild, in de jungle te zien. Die kans is ook groot. Maar wil je een beter beeld krijgen van deze dieren en ze van dichtbij bekijken, reis dan zeker naar Sepilok.

 

 

Orang-oetan rehabilitatiecentrum in Sepilok

Sepilok is een gemoedelijk dorp op het eiland Sabah en is goed te bereiken vanaf de stad Sandakan. De belangrijkste bezienswaardigheid is het orang-oetan rehabilitatiecentrum. Jonge orang-oetans die wees zijn geworden of in de steek zijn gelaten door hun moeder worden hier opgevangen. Maar ook dieren die als huisdier werden gehouden, komen hier terecht. Het is ongelooflijk wat mensen aan de dieren opleggen. Ze moeten soms in een bedje slapen, met mes en vork eten en kleren aan! Als een soort surrogaat-kinderen moeten ze leven. Zowel jonge dieren als orang-oetans die als huisdier werden gehouden, kun je natuurlijk niet zomaar weer in de jungle terugzetten. Dan zouden ze niet overleven. In de Orang Utan Sanctuary van Sepilok worden de dieren getraind om terug te kunnen keren naar de jungle. Het park is groot, namelijk 43 vierkante kilometer. Je hebt dus niet het idee in een dierentuin te lopen. Alhoewel we je wel willen waarschuwen: bij het voeren van de dieren, staan de toeristen rijen dik met hun camera’s klaar. Twee keer per dag krijgen de dieren eten. Leuk om te zien, maar voeg een wandeling door het park er aan toe. Dat geeft veel meer het gevoel van “wildlife” en het is daar stukken rustiger.

    

 

Entree Sepilok

De entree van het park is laag. Voor nog geen 7 Euro (juni 2022) sta je binnen. En daarmee doe je nog wat goeds ook, want het geld wordt gebruikt voor het in stand houden van het opvangcentrum. Aan de entreegelden heeft het centrum niet voldoende, ook de Maleisische regering ondersteunt dit project met geld. Giften zijn echter altijd welkom!

 

Geschiedenis van het orang-oetan opvangcentrum in Sepilok

Al in 1963 is men in Sepilok begonnen met de opvang van beschermde dieren. De grond van het huidige reservaat werd door de regering toegewezen aan natuurbeschermers. Door ontbossing raakten de dieren steeds meer van hun oorspronkelijke leefruimte kwijt en door illegale huisdierenhandel en stropers werden steeds meer orang-oetans gedood of gevangen genomen. Gelukkig pakt de Maleisische regering de illegale handel streng aan. Er staan gevangenisstraffen op het houden van een orang-oetan als huisdier.

 

Meer dan 60 orang-oetans leven nu in het reservaat. Een deel van hen kan nooit meer terug naar de jungle. Voor de jonkies is er meer hoop. Zij worden voorbereid op een leven in het wild.

Er werd ook een ziekenboeg voor de dieren opgericht. Hier worden gewonde dieren behandeld.

 

Afwisselend menu

Voordat ik in Sepilok kwam, dacht ik altijd dat de orang-oetans langzamerhand minder eten kregen en dat ze daarmee werden gestimuleerd om zelf voedsel te zoeken. Dat is echter niet zo. Ze krijgen iedere dag hetzelfde voedsel en dat vinden ze saai. Daarom gaan ze zelf op zoek naar andere etenswaren in het reservaat. Zo leren ze ook hoe ze in het wild aan voedsel kunnen komen. Voor 96,4 procent zijn de genen van een orang-oetan gelijk aan die van een mens. Niet zo gek dus, dat de dieren een gevarieerd menu wensen. Wij willen toch ook niet iedere dag nasi eten?

 

Naar “school”

In Sepilok wordt een buddy-systeem gebruikt om de jonge dieren te onderwijzen. Normaal leert de moederaap dit aan haar jong, maar in Sepilok wordt een jonkie gekoppeld aan een oudere aap, die hem helpt om vaardigheden te ontwikkelen om in de jungle te overleven. In het wild duurt zo’n “opleiding” best lang. Over het algemeen blijven de jongere dieren tot hun 6e jaar bij hun moeder. Ook het rehabilitatiecentrum houdt een dergelijke periode aan om de dieren klaar te stomen voor hun leven in het wild.

 

Grappige neusapen

Niet ver van de bekende orang-oetan opvang is het Labuk Bay Proboscis Monkey Sanctuary. Dit is een stuk minder bekend, en daarom een stuk rustiger. Hier worden neusapen opgevangen. Deze dieren zijn net zo zeldzaam als orang-oetans. Ze komen alleen nog maar op Borneo voor, zowel op het Maleisische als het Indonesische deel. De neusapen worden ook tweemaal per dag gevoerd. Vanaf Sandakan is het ongeveer een half uur rijden naar dit opvangcentrum. Wist je dat neusapen ook wel “Orang Belanda” worden genoemd? Dat betekent “Nederlander”. Toen Nederlanders het Indonesische deel van Borneo als kolonie bezetten, vond de oorspronkelijke bevolking stiekem dat er veel gelijkenis was tussen de Nederlanders en de neusapen. De kenmerkende grote, rode neus van de aap zagen ze terug in de zonverbrande neus van de Hollanders. Samen met wat blonde haren en een dikke buik was de vergelijking snel gemaakt.

Bijzonder aan deze apen is ook dat ze een zwemvlies tussen hun tenen hebben. Het zijn dan ook goede zwemmers, dat heb ik zelf later in de jungle mogen aanschouwen: een hele familie sprong één voor één van een hoge boomtak in een rivier.

 

 

Maleisische honingbeer

Eveneens is er nabij Sepilok een opvang voor Maleisische honingberen. Dit zijn prachtige dieren, met een goudkleurige ring net onder hun hals op hun verder zwarte vacht. Door deze ketting, die aan een ondergaande zon doet denken, worden ze ook wel zonneberen genoemd. De Maleisische beer is nog moeilijker in het wild te spotten dan de orang-oetan en de neusaap. Er zijn er nog maar erg weinig over en ze zijn erg schuw. In Sepilok heeft men het Borneo Sun Bear Conservation Centre (BSBCC) opgericht om de dieren te redden. Sommige zijn bevrijd uit gevangenschap, andere raakten gedesoriënteerd door ontbossing, waarbij ze hun leefgebied kwijtraakten. Ook hier is het doel, dat de dieren later vrij gelaten worden. Maar als beren als huisdier werden gehouden, zijn ze vaak zo aan mensen gewend geraakt, dat dit niet meer lukt.

 

    

Rainforest Discovery Centre

Een educatief centrum met boeiende tentoonstellingen. Er is een stuk jungle rond het gebouw, waar je wandelingen kunt maken onder begeleiding van een gids. Er is ook een leuke trail uitgezet die je zelf kunt lopen. Onderweg zijn er diverse uitkijktorens, voor een optimaal zicht. Er is een mooie botanische tuin en een spannende canopywalk met hangbruggen hoog tussen de bomen, zodat je het oerwoud ook eens vanuit het oogpunt van een vogel kunt bekijken.

 

Ook naar Sepilok? Voeg een bezoek aan Sepilok aan jouw rondreis door Maleisie toe. Neem gerust contact met ons op om jouw rondreis op maat samen te stellen. 

 

Irene,

Van Verre