Reizen naar Indonesië: op zoek naar familiegeschiedenis (deel 1)
In mei 2018 maak ik een bijzondere rondreis naar Indonesië, op zoek naar een stukje geschiedenis van mijn familie. Ik neem u mee op deze voor mij bijzondere reis.
Deel 1.
Woensdag 2 mei - de heenreis naar Surabaya
Vandaag vertrek ik naar Surabaya, de op één na grootste stad op Java in Indonesië, het land waar mijn grootouders en mijn vader en zijn zus sinds begin 1936 hebben gewoond en geleefd. Eerst een normaal leven als marine-gezin tot begin 1942, totdat de Japanners als bezetters en overheersers bezit namen van de Indische archipel. Ik ga dus op zoek naar een stuk geschiedenis over het reilen en zeilen van mijn grootouders en mijn vader gedurende hun verblijf op Java.
Mijn grootvader is in december 1941, circa 2 weken na de aanval op Pearl Harbor, strijdend ten onder gegaan bij de Slag om de Javazee om de opstomende Japanse vloot tegen te houden.
Mijn oma, mijn vader en zijn zus hebben vervolgens in diverse Jappenkampen gezeten. Wanneer je er meer en meer over leest is het heel bijzonder dat ze het alle drie hebben overleefd.
Donderdag 3 mei - aankomst in Surabaya
De vlucht vanuit Amsterdam van 14 uur is prima verlopen. De aansluiting van Jakarta naar Surabaya was krap. Dat kwam vooral door de enorme loopafstand op het vliegveld. Op het vliegveld van Surabaya werd ik netjes op gewacht door mijn gids/chauffeur Roedi. Hij spreekt goed Nederlands en Engels. Vanaf het vliegveld naar het hotel is circa een uurtje rijden. Dat komt niet zo zeer door de afstand alswel door de drukte in de stad. En dan was de spits nog niet eens begonnen. Onderweg hebben we eerst het ereveld Kembang Kuning bezocht. Ik was de enige tussen een handvol tuinmannen. Ik werd keurig ontvangen door een meneer die mij hielp bij het zoeken van de naam van mijn grootvader. Daar stond hij in ieder geval niet opgetekend.
Aansluitend heb ik een ronde gelopen tussen de kruizen door met de as van Pa in mijn hand. Ergens bij een monumentje ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de slag om de Javazee heb ik nog wat as laten vallen tussen de bloemen. Bij het hoofdmonument heb ik een deel van de as in de vijver laten zakken. Hier heb ik wel even te kwaad gehad.
Aansluitend hebben we een bezoek gebracht aan de MULO waar hij naar school is geweest. Het gebouw staat er nog in volle glorie. Alleen wordt het nu gebruikt door een energiemaatschappij. Ik had graag even binnen willen kijken maar dat mocht alleen met toestemming van de directeur. Maar die was helaas al weg.
Na aankomst in het Varna arch Hotel eerst even gedoucht en geld gepint in een enorm warenhuis vlakbij. Daar kun je echt verdwalen. Aansluitend een Bintang biertje gedronken in het Majahapit Hotel. Geroemd om zijn koloniale innerlijk. Dat moest even. Na terugkomst in het hotel even een powernap gedaan. Nu net mijn net iets te pedis nasigoreng Java schotel naar binnen gewerkt. Lekker water en biertje genomen. Straks nog even een avondwandeling maken.
Het was een goede eerste dag op Java.
Vrijdag 4 mei - Surabaya
Vandaag op huis bezoek!
Na een lekker Indisch ontbijt zijn we op zoek gegaan naar het ouderlijk huis op de Tandjung Perak Boulevard 125. De drukte in de straten maakt het zoeken er niet eenvoudiger op. Maar na de auto even geparkeerd te hebben en na een stukje wandelen stond ik op de plek waar het huis gestaan heeft. Inmiddels staat er een klein kantoor met ernaast een restaurant. Maar het idee was al genoeg. Ergens stond nog een huis te koop wat dicht bij de uitstraling komt van het ouderlijk huis. Vervolgens zijn we een stukje om gereden om in de wijk op zoek te gaan naar de Wilhelmina school op de Colomboweg. Deze straat heet tegenwoordig Tandjung Sadiri nr 17. Op de plek staat nu een school voor voortgezet onderwijs. Mijn gids Rudi heeft wat gesprekken gevoerd waarna we bij een directrice uitkwamen. Zij kon zich de oude school herinneren en verwelkomde ons hartelijk. Na wat kletsen op de foto met elkaar. Heel bijzonder. Missie geslaagd.
We wilden ook naar het Jaleeveva Jayamahe monument op de pier bij de haven. Maar om onduidelijke redenen kregen we geen toestemming om daar te komen. Vervolgens hebben we een bezoek gebracht aan de sigaretten fabriek Sempoerna. In deze fabriek, waar in een zaal een paar 100 vrouwen werken, rolt een ieder gemiddeld 3 kretteks per sec. Vliegensvlug dus. Helaas mocht dit niet gefotografeerd worden. Hier ook lekker koffie gedronken. En een wandeling naar de rode brug gemaakt. Een wandeling langs wegen met nog diverse oude koloniale gebouwen. Het verschil tussen rijkdom en armoede is groot en ook op straat goed zichtbaar. Straks bezoek aan het museum Tuga Pahlawandan. In plaats van het museum lekker een lange wandeling door de stad gemaakt. Oversteken hier is wel een dingetje. Geen zeebrapaden of stoplichten. Maar de straten zijn vol met auto’s en brommers. Schijnbaar loopt hier niemand, ik ben zo’n beetje de enige. Oversteken is nog erger dan in Den Haag. Maar wanneer je eenmaal op de weg stapt reageerde iedereen, alles glijdt langs je heen. Niet twijfelen, maar lopen en goed opletten.
Via een omweg bij het Soerabaye museum terecht gekomen. Niet bijzonder maar wel even leuk om te zien.
Aansluitend iets gegeten in de enorme mall.
Zaterdag 5 mei - naar de Bromo vulkaan
Vandaag vroeg vertrokken voor onze trip naar de Bromo vulkaan. Vanuit het Varna hotel hebben we eerst een bezoek gebracht aan het Ten November museum wat iets verteld over de periode onder de Japanse bezetting. Direct aansluitend de komst van de Britten en aansluitend de vrijheidstrijd van Soekorno. In september 1945 wordt de eerste president van Indonesië beëindigd. President Soekarno komt aan de macht en op oude foto’s is goed te zien waarom er nog zo weinig van de huizen op de Perak boulevard staan. Deze straat is vlakbij de marinehaven.
Eerst gebombardeerd door de Japanners en 4 jaar later door de Britten. Leuk om te zien wat de rol van het Oranje gebouw was, nu het huidige Majapahit hotel. Hier ontstond de Javaanse vlag. Simpelweg de blauwe streep van onze driekleur gescheurd en zo bleef het rood en wit over van de huidige Indonesische vlag.
Aansluitend een lange rit naar de Bromo. Eerst het drukke Soerabaya uit en vervolgens via een aantal B-wegen naar boven. Voordat we naar boven zijn gereden wat gegeten in een dorpje onderweg. Via een rit door een beeldschoon berglandschap bijna boven aangekomen. Even voordat de zon achter de berg zou verdwijnen. Even de omgeving verkend om te zien hoe groot het kraterdek is, enorm dus! Nu even in het restaurant wat eten en dan snel slapen. Moet straks om drie uur klaar staan voor de zonsopgang. Nu snel weg uit het restaurant aangezien de Karaoke is begonnen.
Helaas ging het geluid buiten nog door. Het is net 22.00 uur. Nog even proberen te slapen tot 02.30 voor onze tocht naar de zonsopkomst.
Lees deel 6 (laatste deel)
Hartelijke groet,
Jan Kesteloo